Ne ditet e fundit te dhjetorit 2003, Terezina Summa, e njohur si nje mjeke e shquar kardiologe ne qytetin e saj ne Shkoder, botoi librin e jetes, “Familja Summa”. Nje histori e shtrire ne 2 mijevjecare, e njeres prej familjeve me te vjetra te historise kombetare. Nga kjo familje, kane dale shume konsuj, tregtare, klerike, mjeke dhe luftetare. Ata kane qene nga tregtaret e pare ne Milano dhe ne Shkoder dhe luftetare te se rese ngahere.
Flitet per Familjen e njohur Summa, paraardhesit e te cileve, permenden qe ne shekullin e XIV. Demetriues Summa, ster-stergjyshi i tyre baron, mundi Stefan Dushanin e madh ne vitin 1331. Me pas, ata “fshihen” ne histori dhe ne shekullin e XVII, permenden si tregtare. Kjo familje do te vazhdoje te prodhoje pastaj, pa u rreshtur: Diplomate, prifterinj, tregtare dhe mjeke. Kane lidhje te ngushte me Papet e Romes dhe me heronjte shqiptare si Skenderbeu. Bemat e tyre, do te pershkonin kontinentin, teksa ata u atashuan prane personazheve te medhenj te kohes, si Caresha e Rusise; apo ndersa udhehiqnin kryengritjet. Nje pinjolle 80 vjecare e tyre, Terezina Summa, e ka sjelle kujtimin e tyre ne ditet e fundit te vitit 2003, me nje monografi te shkelqyer, nje model shkrimi per pak familjet e Medha shqiptare te mbetura.
Ketu do permend disa pjesetar te familjes Suma:
– Kole Mark Suma ( mjek i pare shqiptar i laureuar ne Venedik, ishte zv. konsull i Britanise Madhe ne Shkoder, ishte Deputet i Tregtareve per import – eksportin).
– Kole Gjon Suma ( deri sa vdic ishte konsull i Britanise Madhe ne Shkoder, i deklaruar zyertarisht qytetar nderi i Anglise dhe i dekoruar nga Papa Leoni XIII si Kavalier i Urdherit te Shen Silvesterit me date 05.06.1893.
REVISTAFJALA , ESHTEFJALA PER HISTORI
– Gjergj Suma ( ne vitin 1649 ,nga mbarimi Qershorit, pa pase pushu ende kundershtimi i turqve kunder krishterimit ne Shqiperi, u dallua si martir feje i Lumi Gjergj Suma,dishepull i freterve dhe nder per Urdherin Trete.
– Karlo Frano Suma ( patriot qe ia kushtoi jeten e tij atdheut.
– Loro Kole Suma ( ishte i lidhur fort me fatet e atdheut.Ishte shok i ngushte me Luigj Gurakuqin). Etj ..etj.
Ka dhe te tjere anetare te familjes Suma, vlerat e te cileve jane te larta dhe qe kontribuan ne fusha te ndryshme ne vendin tone dhe jo vetem.
