Nga Gladiola Jorbus
Gabriela Mistral, një nga poetet më të shquara në letërsinë kiliane dhe në krejt Amerikën Latine. Ajo konsiderohet si një pikë e rëndësishme referimi për poezinë femërore. Është hispano – amerikania e parë e vlerësuar me çmimin Nobel në letërsi në vitin 1945.Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga, e njohur artistikisht si Gabriela Mistral, vendosi këtë pseudonim, në nder të poetëve të saj të preferuar; italiani Gabriele D’Annunzio dhe francezi Frederic Mistral.Ajo konsiderohet si një nga krijueset më të rëndësishme të letërsisë së shekullit XX. Gabriela Mistral mbetet e vetmja penë femërore latino-amerikane e vlerësuar me Çmimin Nobel në Letërsi me motivimin: “Për lirikën e saj, të frymëzuar nga emocione të forta, të cilat e bënë emrin e saj një simbol të aspiratave idealiste të të gjithë botës Amerikano Latine”.Vepra e Gabriela Mistral pasqyron temperamentin e saj të sinqertë, rebel dhe të ndjeshëm. Ajo luftoi kundër paragjykimeve shoqërore dhe mendonte se ishte detyrë e intelektualëve të kontribuonin në formimin e një shoqërie më të mirë dhe dinjitoze.Nga pikëpamja fetare, ajo pranonte karmën budiste, fatalizmin e Islamit (fati është i pandryshueshëm), shpresën dhe vëllazërinë universale të krishtërimit, traditat indo-amerikane dhe disiplinën morale.Mistral e konsideronte veten qytetare të botës, pa bërë asnjë dallim ndërmjet racave, feve, gjuhëve, besimeve, dallimeve gjeografike apo kufijve. Libri që shenjoi fëmijërinë e poetes ishte Bibla, të cilin e lexoi dhe e mësoi, aq sa konsiderohet si origjinë frymëzimi për shumë poezi të saj.Gabriela besonte fort te rinia dhe tek ideja se e ardhmja e shoqërisë, një ditë do t’u përkiste pikërisht të rinjve. Nuk përdorte stoli dekorative, pasi mendonte se pasuria e vërtetë përbëhej nga vlerat etike, shpirtërore dhe intelektuale të personit.Mistral luajti një rol të rëndësishëm në sistemet arsimore të Meksikës dhe të Kilit, mbante diploma nderi nga Universitetet e Firences e të Guatemalës dhe ishte shpallur anëtare nderi, në disa shoqëri kulturore në Kili, në Shtetet e Bashkuara, në Spanjë dhe në Kubë.
Nobeli i fituar nga Gabriela Mistral nënkuptonte jo vetëm njohjen në nivel botëror me veprën e saj poetike, por më gjerë, perceptimin mbi krijimtarinë artistike dhe shoqërore të gruas amerikano-latine.Kjo e fundit ia kishte kushtuar jetën e saj, kulturës dhe luftës për të drejtat e njeriut. Në vitin 1932 nisi karrierën si konsulle. Ajo ishte gruaja e parë kiliane që shërbeu në këtë detyrë, fillimisht në Napoli, Itali; ndonëse nuk e ushtroi dot funksionin sepse u deklarua antifashiste. Për më tepër, Musolini nuk pranonte diplomate femra. Në Evropën e shkatërruar nga dy luftëra botërore, poezia e Gabriela Mistral përfaqësonte perspektivën empatike, nga e cila problemet njerëzore mund të shiheshin si personale dhe zërin e gjallë të gruas që nuk hesht. Ndër temat qendrore të poezisë së saj renditen: natyra, tradhtia, dashuria, pikëllimi, udhëtimet dhe identiteti i Amerikës Latine, i formuar nga një përzierje e ndikimeve të amerikanëve autoktonë dhe evropianëve.Poezitë e Gabriela Mistral karakterizohen nga emocione të forta dhe gjuha e drejtpërdrejtë. Ata gjithashtu ndikohen nga lëvizjet moderniste. Gabriela Mistral ishte e përfshirë dhe në çështjet socio-politike, ndaj emri i saj jehonte në gazetat kryesore të Kilit.Ajo nuk u martua kurrë, por arriti të përmbushte pjesërisht dëshirën e saj për të qenë nënë, duke rritur nipin, Juan Miguel Godoy. Ai (Yin Yin, siç e quante ajo) u rrit pranë saj, duke e konsideruar si nënën e tij të vërtetë.Ata jetuan rreth vitit 1940 në Brazil, ku ajo mbante pozicionin e konsulles, fillimisht në Niteroi dhe më vonë në Petropolis. Ishte një periudhë e lumtur, në të cilën Gabriela gëzonte shoqërinë e miqve të mirë, si Stefan Cvajg i cili asokohe, gjithashtu jetonte në Brazil. Poezia ishte zbulimi më i rëndësishëm në jetën e Gabriela Mistral. Përmes këtij zhanri, ajo arriti të pushtonte botën, të prekte zemrat, duke lënë një gjurmë të pashlyeshme në kulturën e Amerikës Latine. Gabriela Mistral mbetet një autore e cila jo vetëm që shkroi poezi plot intensitet dhe kuptim njerëzor, por dinte të shprehej përmes mendimit dhe veprimit.
